Amelanders

Op deze tekening zien we het schip 'De Drietal Handelaars' afgebeeld dat door de Amelander Hendrik Jans Nagtegaal (1750-<1828) is getekend. Deze Nagtegaal tekende meer schepen waarop Amelanders voeren. Deze tekening was tot dan toe echter onbekend. Het schip 'Drietal Handelaars' voer op Oost-Indië (VOC) tussen 1787 en 1789. In dat laatste jaar was Cornelis de Vries de kapitein. Het schip was onderweg naar Ceylon maar raakte bij Kaap de Goede Hoop vast aan de grond waarna het schip niet meer is uitgevaren. vertrek op van naar aankomst op schipper 14/07/1787 Texel Batavia 13/03/1788 Corn.de Vries Kaap de Goede H. van 07/09/1787 tot 16/12/1787 27/02/1789 Batavia VERGAAN Corn. de Vries Op de tekening heeft Nagtegaal oog voor detail zoals u op de foto's kunt zien. Hendrik Jans Nagtegaal was de oudoom van Eduard Douwes Dekker (de beroemde schrijver Multatuli). Op 'Het Drietal Handelaars' voer ook de schipper Barend G. Cuyp. Barend zijn vrouw was Trijntje Kempes van der Laag en zij was een volle nicht van Hendrik. Vandaar dat Hendrik dit schip getekend zal hebben. Barend G. Cuyp zijn grafsteen staat nog op Ameland. In particulier bezit vinden zich op Ameland meer aquarellen van Hendrik Jans Nagtegaal. Op één zien we het schip 'Vrouwe Suzanna' waarop onder meer de Amelander walvisvaarder Driewes Kempes (van der Laag) heeft gevaren. De schippersfamilies Nagtegaal en Van der Laag waren nauw met elkaar verwant. De 'Vrouwe Susanna' is een fluitschip en werd in 1763 gebouwd. Jaren geleden waren van Hendrik Jans Nagtegaal bij de expositie 'De wind in de zeilen' in museum Sorgdrager ook diverse tekeningen te bewonderen. Mogelijk heeft hij ook het schip van Doeke Wigles getekend. Ook het hoekenschip 'Hollandia' heeft hij vastgelegd (zie foto). Dit schip stond onder directie van Thamme Beth Eijsbrands van Amsterdam. Op dit schip voer de Amelander Hidde Jans Bakker. En waarom heeft Hendrik zijn schip getekend? Nou, Hidde was de tweede echtgenoot van de weduwe van Sontvaarder Jan Hendriks Nagtegaal, Haaske/Hester Barends, geboren Hollum, Ameland (Ameland) juni 1723, overleden Hollum, Ameland 28 januari 1807, trouwt (2) Sloterdijk (Amsterdam) op 19 juni 1768 met Hidde Jans Bakker. Verder schreef Hans Zijlstra over Hidde op zijn blog in 2012: http://sneuperdokkum.blogspot.com/…/hidde-jans-backer-in-17… En nu komen we aan bij het project Sailing letters waarover we eerder schreven. Uit deze gekaapte brieven valt veel informatie te halen. Wat blijkt: het schip Hollandia wordt op 9 september 1778 door de Engelsen gekaapt. Schipper Hidde Jans Backer heeft een 1/32 part in het schip Hollandia dat in het Kanaal bij Dungeness door de Engelse cutter The Two Brothers uit Dover gekaapt wordt. Hij verklaart dat hij 53 jaar oud is en afkomstig uit Wierom 'in West-Friezelandt'. De laatste 7 jaar heeft hij op Ameland gewoond. Wierom is waarschijnlijk Wierum. Hidde Jans Bakker zou in 1812 op 86-jarige leeftijd overlijden. Hij voer als schipper veel op de Oostzee. Verder heeft Nagtegaal nog het schip 'Maria Catharina' in 1780 getekend. Daarop zien we de vlag van Pruisen. En de andere tekening is waarschijnlijk een Engels oorlogsschip. Wat we verder van Hendrik Jans Nagtegaal afweten, is dat hij net als de families Van der Laag en Barends, doopsgezind was en in Amsterdam heeft gewoond. Zijn ouders waren Jan Hendriks Nagtegaal en Haaske Barends. Hij trouwde twee maal: 1. in 1779 te Sloterdijk met Baukje Douwes; 2. in 1784 te Hollum, Ameland met Trinke Jans (1759, Ballum, Ameland) In zijn tweede huwelijk kreeg hij vier kinderen: Cornelis (1789), Jantje (1792), Barend (1794) en Hester (1798). Hendrik voer als schipper in 1776 met het schip Vrouw Catharina. En later voer hij op het schip 'De Vrindschap'. Vanaf 1791 voer hij ook op het schip 'De Wisselvalligheid'. Van dit laatste schip is nog een klacht bekend van 4 april 1798: https://books.google.nl/books… "Is geleezen de Requeste van Hendrik Jansen nagtegaal, voerende het Tjalk-Schip de Wisselvalligheid, woonende op Ameland; houdende beklag over de onbevoegheid der Commifen, J. Grond en J. Bax om door den Roedrager A. van Wyke, op den 1 December 1797, zyn Suppliants Schip, te Deventer aan de keten te fluiten, vervolens het roer van het Schip te doen afneemen, en eindelyk naar Hoorn te vervoeren, en den Suppliant met deszelfs Huisvrouw, daardoor totaal ongelukkig te maaken, en zulks onder voorwendzel, dat in deszelfs Schip te Groningen, door den Koopman Isaak van Delden, zoude zyn ingelaaden eene party Teer, die dezelfde uit Noorwegen had ontvangen, en naar Deventer moest vervoerd worden, dan omtrent welkers benaming een erreur door het Convoy te Groningen op het Binnenlands Pasport zoude zyn gecommiteerd, enz."